तालिबान या दहशतवादी संघटनेने अफगाणिस्तानमध्ये इस्लामिक स्टेट स्थापन करताना क्रौर्याची परिसीमा गाठली. त्यांच्या अमानुष कृत्यांमध्ये महिलांना शिक्षण नाकारणे, त्यांच्या स्वातंत्र्यावर निर्बंध लावणे, आणि विरोधकांना निर्दयपणे ठार मारणे यांचा समावेश आहे. तालिबान्यांनी संपूर्ण समाजावर शरियतच्या कडक नियमांची अमल बजावणी केली, ज्यामुळे अफगाणिस्तानमधील लोकांचे जीवन अत्यंत भयावह बनले. त्यांचा हा कट्टरतावादी दृष्टिकोन सर्वसामान्य लोकांच्या हक्कांची पायमल्ली करतो.
तालिबानच्या मागे असलेल्या तहरीक-ए-तालिबान पाकिस्तान (टीटीपी) या संघटनेचा उद्देश जगभरात शरियतच्या आधारे इस्लामिक राज्य स्थापन करणे आहे. त्यांच्या या धोरणामुळे भारतातील सुरक्षेला गंभीर धोका निर्माण झाला आहे. अशा कट्टर संघटनांना पाठिंबा देणारे काही भारतीय मुस्लिम विद्वान आपल्या वक्तव्यांनी या विचारसरणीला बळ देण्याचा प्रयत्न करतात. भारतात कट्टरपंथीय संघर्षाची बीजे पेरण्यासाठी आणि धार्मिक तेढ वाढवण्यासाठी ही मंडळी सक्रिय आहेत.
मुस्लिम पर्सनल लॉ बोर्डाचे प्रवक्ता खलील-उर-रहमान सज्जाद नोमानी यांचे उदाहरण पाहूया. त्यांनी तालिबानला ‘स्वातंत्र्याची चळवळ’ म्हणत प्रेमाचा संदेश दिला आहे. इतकेच नाही, तर त्यांनी तालिबानच्या विचारांना भगतसिंग, सुभाषचंद्र बोस आणि महात्मा गांधी यांच्याशी तुलना केली आहे. अशा वक्तव्यांनी भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामाचा अपमान होतो. ‘भागवा लव्ह ट्रॅप’ ही संकल्पना सज्जाद नोमानी यांनी पेरली, जी धार्मिक वैर वाढवते. भारतातील लोकांनी अशा विचारांमागील कट लक्षात घेतला पाहिजे.
सज्जाद नोमानी यांच्यासारख्या लोकांच्या तालिबानला दिलेल्या समर्थनामुळे देशात कट्टरतावादाला खतपाणी मिळते. तालिबान्यांनी बामियानच्या बुद्धमूर्त्यांचा केलेला विध्वंस त्यांचा खरा चेहरा उघड करतो. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी इस्लामच्या कट्टरतावादी स्वरूपावर स्पष्टपणे टीका केली होती, कारण त्यांनी समानता आणि स्वतंत्रतेच्या मूल्यांचा पुरस्कार केला होता. परंतु आज, बाबासाहेबांचे वंशज मनोज जरांगे यांच्या मराठा आरक्षणाच्या आंदोलनात सज्जाद नोमानींसारख्या लोकांना समर्थन मिळत असल्याने अनेक प्रश्न निर्माण होतात. जरांगे यांचे नेतृत्व आणि या चळवळीची दिशा यावर विचारमंथन करणे गरजेचे आहे.
मराठा आरक्षणाच्या मागणीसाठी सुरू असलेल्या चळवळीला व्यापक पाठिंबा मिळाला आहे. मात्र, मनोज जरांगे यांच्या आंदोलनाला समर्थन देणाऱ्या काही व्यक्ती आणि समूहांनी देशविघातक अजेंडेचा प्रसार केला असल्याचे दिसते. जरांगे यांच्या नेतृत्वाखालील चळवळ आरक्षणाच्या मागणीकडे केंद्रित राहिली पाहिजे, अन्यथा ती एका कटाचा भाग होऊन ‘एक महाराष्ट्र-श्रेष्ठ महाराष्ट्र’ संकल्पनेला धोका निर्माण करेल. महाराष्ट्राचे एकात्म्य आणि प्रगती राखण्यासाठी हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
याच संदर्भात म्यानमारमधील परिस्थितीचा विचार करूया. म्यानमारमध्ये रोहिंग्या मुस्लिमांच्या वाढत्या आक्रमकतेला विरोध करताना बौद्ध समाजाने कडक भूमिका घेतली. त्यांनी आपल्या संस्कृतीचे रक्षण करण्यासाठी रोहिंग्या लोकांना त्यांच्या प्रदेशातून बाहेर हाकलले. हा संघर्ष मानवी हक्कांचे उल्लंघन म्हणून पाहिला जाऊ शकतो, पण बौद्धांनी घेतलेला हा धडा धर्म, संस्कृती आणि राष्ट्राच्या रक्षणासाठी घेतलेला कठोर निर्णय होता. त्यांनी दाखवले की एकत्रितपणे उभे राहून आपण आपल्या देशावर कोणत्याही प्रकारचा धार्मिक किंवा सांस्कृतिक धोका रोखू शकतो. हा धडा महाराष्ट्रातील लोकांनीही लक्षात घेतला पाहिजे.
भारत आणि विशेषतः महाराष्ट्रातील सामाजिक आंदोलनांना परकीय हस्तक्षेप किंवा कट्टरपंथी गटांकडून फसवले जाऊ नये. जरांगे यांच्या चळवळीत देशविघातक शक्तींना थारा देणे हे ‘एक महाराष्ट्र-श्रेष्ठ महाराष्ट्र’ संकल्पनेला हानी पोहोचवेल. महाराष्ट्राच्या विकासासाठी, सामाजिक सलोखा आणि शांतता यांना प्राधान्य दिले पाहिजे. आरक्षणाच्या मागणीला वैध मार्गाने आणि लोकशाही प्रक्रियेतून न्याय मिळवणे आवश्यक आहे. पण, जर ती चळवळ कट्टर विचारसरणीचे साधन बनली, तर ती महाराष्ट्राच्या हिताला बाधक ठरेल.
या सर्व गोष्टींचा विचार करून महाराष्ट्रातील नागरिकांनी सजग राहून समाजविघातक शक्तींच्या कटांना रोखले पाहिजे. आपल्या महाराष्ट्राचे भविष्य उज्वल ठेवण्यासाठी ‘एक महाराष्ट्र-श्रेष्ठ महाराष्ट्र’ ही संकल्पना मनाशी ठेवून आपण एकत्रितपणे काम केले पाहिजे.
-स्वानंद कोंडलिकार
