व्हाइट हाऊसचे व्यापार सल्लागार पीटर नव्हारो (Peter Navarro) यांनी फॉक्स न्यूजवर भारतातील ब्राह्मण समाजावर जातीय टीका करत म्हटले, “ब्राह्मण लोक भारतीय जनतेच्या खर्चावर नफा कमावत आहेत. हे थांबवले पाहिजे.”
ही टिप्पणी केवळ चुकीचीच नाही, तर अत्यंत धोकादायक आहे. भारताच्या सामाजिक घडी बाबत अज्ञान दाखवणारी आणि देशांतर्गत फूट पाडण्याचा प्रयत्न करणारी आहे. नव्हारो, तुम्हाला स्मरण करून देतो की, अमेरिका ही मूळ अमेरिकन आदिवासींच्या राखेवर उभी राहिलेली आहे. हेच लोक कधी काळी संपूर्ण खंडाचे संरक्षक होते. युरोपियन वसाहतवाद्यांनी त्यांच्यावर शतकानुशतके अत्याचार केले, त्यांची जमीन हिसकावली, संस्कृती नष्ट केली. भारताला सामाजिक समतेचे धडे देण्याआधी, अमेरिकेने स्वतःच्या वांशिक आणि वसाहतवादी इतिहासाचा हिशोब द्यायला हवा.
भारत ही विविधतेने नटलेली लोकशाही आहे—शेकडो जाती, धर्म, भाषा आणि परंपरांचा संगम. ब्राह्मण समाज हा शिक्षक, वैज्ञानिक, कलाकार, प्रशासक अशा अनेक भूमिकांमध्ये देशाच्या प्रगतीसाठी योगदान देणारा घटक आहे. संपूर्ण समाजाला दोष देणे म्हणजे गुण, विविधता आणि सहअस्तित्वाच्या संकल्पनेचा अपमान आहे.
भारताची ‘ऊर्जा-कूटनीती’ ही राष्ट्रीय हित आणि स्वायत्त धोरणांवर आधारित आहे — रशिया असो वा अन्य देश. भारत कोणाशी व्यापार करतो, हे ठरवण्याचा अधिकार परदेशी अधिकाऱ्यांना नाही. आणि जातीय टीका करून राजकीय दबाव टाकण्याचा प्रयत्न तर अजिबातच करू नका.
श्री. नव्हारो, जर तुम्हाला टॅरिफ्सबाबत चर्चा करायची असेल, तर ती आर्थिक तर्कावर आधारित असावी—जातीय विखारावर नव्हे. ही टिप्पणी वसाहतवादी अहंकार आणि भारताच्या एकतेबाबत असंवेदनशीलता दर्शवते.
भारताला नैतिकतेचे धडे देण्याचा अधिकार त्यांना नाही, ज्यांनी अजूनही Trail of Tears, Wounded Knee आणि शतकानुशतके चाललेल्या व्यवस्थात्मक अत्याचारांसाठी क्षमा मागितलेली नाही.
“ज्यांना स्वतःचा इतिहास आठवत नाही, तेच इतरांच्या नैतिकतेवर मोठ्याने बोलतात.”
व्यापार कूटनीतीच्या क्षणी, तुम्ही जातीय भेदभावाचा वापर करून भारताविरुद्ध ५०% टॅरिफ लावण्याचे समर्थन केले. हे आर्थिक विश्लेषण नव्हे— हा जातीय विखार आहे, जो धोरणाच्या मुखवट्याखाली लपवला गेला आहे.
श्री. नव्हारो, तुम्ही इतरांवर टीका करण्याआधी आरसा पाहा. अमेरिका ही मूळ आदिवासींच्या विस्थापनावर उभी आहे—कोट्यवधी लोक विस्थापित, हजारो हत्या, संस्कृती नष्ट. आजही ते स्वच्छ पाणी, शिक्षण आणि सन्मानासाठी संघर्ष करत आहेत. “नफा कमावणे” या शब्दाचा वापर करताना हा इतिहास विसरणे म्हणजे केवळ ढोंग नव्हे—तर ऐतिहासिक विस्मरण आहे.
भारताची विविधता आणि आत्मसन्मान
भारत एक सूरी वस्त्र सारखे नाही—तो एक रंगीबेरंगी पट आहे. ब्राह्मण समाजासह अनेक समुदाय शिक्षक, संशोधक, कलाकार आणि समाजसुधारक म्हणून कार्यरत आहेत. त्यांना एका साचेबद्ध प्रतिमेत बसवणे म्हणजे सहअस्तित्वाच्या मूल्यांचा अपमान आहे.
हो, आमच्या लोकशाहीमधे काही त्रुटि असतीलही. नव्हे आहेत. पण ती आमची लोकशाही आहे. ती चर्चेमधून संवादा मधून चळवळी आणि लोकशाही कृतींमधून विकसित होत आहे. परदेशी अधिकाऱ्यांनी आमच्या अंतर्गत चर्चेत हस्तक्षेप करू नये —विशेषतः फूट पाडणाऱ्या भाषेत तर अजिबात बोलू नये.
आपल्याला आठवण करून देतो की दोन देशांमधले व्यापार हे परस्पर सामंजस्याचे पूल बांधण्यासाठी असतात. ते विद्ध्वंस करण्या साठी वापरू नका. कूटनीती ही उपचारासाठी असते, जखम देण्यासाठी नाही. आणि नेते—वॉशिंग्टनमधले असोत वा दिल्लीतील—त्यांनी फूट पाडण्याच्या मोहावर मात केली पाहिजे.
शांततेचा आणि जागृतीचा संदेश
माझ्या सहकाऱ्यांना मैत्रीपूर्ण सल्ला — रागाने नव्हे, तर जागृतीने उत्तर द्या. शिक्षण, संवाद आणि विवेक यांचा वापर करा. जगाला आठवण करून द्या की भारताची ताकद त्याच्या एकतेत आहे—त्या साचेबद्ध प्रतिमेत नाही, जी इतर लादण्याचा प्रयत्न करतात.
“अज्ञानाला मौनाने उत्तर देऊ नका, द्वेषाला द्वेषानेही नाही. सत्याने, इतिहासाने आणि एकतेच्या संयत शक्तीने उत्तर द्या.”
आपला नम्र,
चिन्तन मोकाशी
