मुंबईच्या विकासाला आणि दळणवळणाला गती देण्यासाठी राज्य सरकारने हाती घेतलेला ‘फ्युचर-रेडी इन्फ्रास्ट्रक्चर’ दृष्टिकोन आता मूर्त रूप धारण करत आहे. याच धोरणांतर्गत, मुंबईच्या सर्वात महत्त्वाच्या पूर्व-पश्चिम दुव्यावरील, अंधेरी आणि जोगेश्वरी-विक्रोळी लिंक रोड (JVLR) यांना जोडणारा दुमजली उड्डाणपूल अंतिम टप्प्यात आहे. हा प्रकल्प गेल्या २५ वर्षांपासून मुंबईकरांना सतावणारी वाहतूक कोंडीची समस्या संपवणार आहे. असे म्हणले जाते.
जुन्या सत्ताधाऱ्यांचे अक्षम्य दुर्लक्ष: विकासातील अडथळा
मुंबईसारख्या महानगराच्या शाश्वत प्रगतीसाठी पायाभूत सुविधांचा विकास किती आवश्यक आहे, हे वारंवार सिद्ध झाले आहे. १९६३ मध्ये झालेल्या एका अभ्यासात वाढती लोकसंख्या आणि जागेची मर्यादा लक्षात घेऊन पूर्व-पश्चिम लिंक रस्ते बांधण्याची आवश्यकता अधोरेखित करण्यात आली होती. त्यानुसार १९९१ च्या महापालिका विकास आराखड्यात मुलुंड-गोरेगाव आणि कुर्ला-घाटकोपर या लिंक रस्त्यांचा समावेश करण्यात आला.
परंतु, मुंबई महानगरपालिकेत सत्ता उपभोगणाऱ्या तत्कालीन पक्षांच्या घराणेशाहीवादी आणि स्वार्थी राजकारण आणि तांत्रिक अडथळ्यांमुळे हे महत्त्वाचे प्रकल्प पूर्ण होऊ शकले नाहीत. १९९१ पासून या लिंक रस्त्यांकडे अक्षम्य दुर्लक्ष करण्यात आले, ज्यामुळे मुंबईचा विकास खुंटला आणि मुंबईकरांच्या नशिबी अविरत वाहतूक कोंडीचा सामना करणे आले.
डबल डेकर संकल्पना: जागेच्या समस्येवर आधुनिक उत्तर
राज्यात सत्ता बदलल्यानंतर, भारतीय जनता पक्ष प्रणित महायुती सरकारने आणि एमएमआरडीएने (MMRDA) हे दोन दशके जुने अडथळे दूर करण्यासाठी व्यापक धोरणे हाती घेतली आहेत. मुंबईतील जागेच्या कमतरतेवर मात करण्यासाठी MMRDA ने ‘डबल डेकर’ संकल्पना आणली.
या दुमजली उड्डाणपुलामुळे एकाच जागेत दोन पातळ्यांवर वाहतूक सुरू राहणार आहे-
- खालचा स्तर: सामान्य रस्ते वाहतुकीसाठी.
- वरचा स्तर: मेट्रो लाईन-६ मार्गासाठी (स्वामी समर्थ नगर ते विक्रोळी).
यामुळे जागेचा अपव्यय टळतो आणि एकाच वेळी वाहतूक क्षमतेत दुप्पट वाढ होईल. भविष्यात मेट्रो मार्गाची क्षमता वाढल्यावर रस्त्यांवरील वाहतुकीचा भारही कमी होणार आहे.
प्रकल्पाचा प्रमुख प्रभाव
जेव्हीएलआर (JVLR) हा पूर्व उपनगरांतील विक्रोळी, घाटकोपर येथून पवई, सेप्झ आणि अंधेरीकडे होणाऱ्या वाहतुकीचा मुख्य मार्ग आहे. दररोज लाखो वाहनांचा ताण झेलणाऱ्या या पट्ट्याला या प्रकल्पामुळे मोठा दिलासा मिळणार आहे.
‘फ्युचर-रेडी इन्फ्रास्ट्रक्चर’ या धोरणांतर्गत कोस्टल रोड, अनेक मेट्रो मार्ग, मल्टी-मोडल कॉरिडॉर आणि डबल डेकर फ्लायओव्हर्स यांसारखे प्रकल्प जलदगतीने पूर्ण करून मुंबईला पुढील दशकांसाठी आधुनिक वाहतूक व्यवस्था देण्याचा प्रयत्न सुरू आहे.
प्रगती आणि भविष्यातील अपेक्षा
या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पाचे बहुतांश सिव्हिल आणि स्ट्रक्चरल कामे पूर्ण झाली आहेत. एम.एम.आर.डी.ए.च्या (MMRDA) नियोजनामुळे तांत्रिक गुंतागुंत असतानाही जागा, वाहतूक आणि नागरिकांची हालचाल या तिन्ही मुद्द्यांचे यशस्वीपणे संतुलन राखले गेले आहे.
हा उड्डाणपूल २०२५-२०२६ दरम्यान पूर्ण क्षमतेने सुरू होण्याची शक्यता आहे. हा प्रकल्प कार्यान्वित झाल्यावर अंधेरी-पोवई-जेव्हीएलआर मार्गावरील वाहतूक मोठ्या प्रमाणावर सुरळीत होईल. मुंबईसारख्या ठिकाणी मेट्रो आणि उड्डाणपूल यांचे एकत्रित बांधकाम हे भविष्यातील शहरी नियोजनासाठी एक नवीन दिशा देणारे ठरणार आहे.
भाजपप्रणित राज्य सरकार आणि एमएमआरडीए यांच्या सातत्यपूर्ण पाठबळाने हा प्रकल्प मुंबईच्या विकासाला एक नवी गती देईल आणि दोन दशकांहून जुन्या समस्येचा शेवट करून मुंबईकरांचा दैनंदिन प्रवास सुकर करेल.
